Razvoj Katedre

Prva generacija studenata Mašinskog odseka Tehničkog fakulteta u Nišu, upisana školske 1960/61. godine, slušala je i polagala grupu obaveznih predmeta: Termodinamika, Toplotne mašine i uređaji (Parni kotlovi) i Motori SUS, odnosno grupu izbornih predmeta: Energetski i pogonski materijali, Procesi i operacije hemijske industrije i Mašine i aparati procesne industrije, koji pripadaju naučno-stručnim oblastima Katedre za termotehniku, termoenergetiku i procesnu tehniku.

Školske 1966/67. godine napuštena je stepenasta nastava i upisana prva generacija studenata koja je nastavu slušala po novom nastavnom planu (petogodišnje studije), koji uvodi blago usmeravanje sa tri izborna predmeta na tri smera: železnički, proizvodni i konstrukcijski. Kao obavezan predmet za sve smerove uveden je predmet Toplotna postrojenja, a na konstrukcijskom smeru slušali su se izborni predmeti: Motori SUS II i Merenje i kontrola (Strujno-tehnička merenja). Iste godine formirana je Katedra za termotehniku na Mašinskom odseku Tehničkog fakulteta u Nišu, sa laboratorijama za termotehniku i za ispitivanje goriva, maziva i vode, koje su dobile osnovne instrumente kako za održavanje vežbi tako i za istraživanja. U trenutku formiranja Katedru za termotehniku su činila četiri člana, dva predavača: ing. Miodrag Rusić - šef Katedre i ing. Radomir Mihajlović i dva asistenta: ing. Nenad Radojković i ing. Ljubica Ćojbašić.

Nakon prerastanja Mašinskog odseka Tehničkog fakulteta u Mašinski fakultet Univerziteta u Nišu, 1971. godine, na Katedri za termotehniku je formirana Laboratorija za motore i motorna vozila. Članovi Katedre za termotehniku, 1974. godine, bili su: ing. Miodrag Rusić, vanr. prof., mr Slobodan Laković, doc., mr Nenad Radojković, asist., Gradimir Ilić, asist. pripr., Petar Radulović, asist. pripr. i Stevan Smiljanć, asist. pripr.
Statutom Mašinskog fakulteta iz 1974. godine usvaja se nova organizacija katedri tako da Katedra za termotehniku i Katedra za hidrauliku prerastaju u Katedru za energetiku. Istovremeno je usvojen novi nastavni plan i program sa šest smerova na petogodišnjim studijama sa po 6-7 usmeravajućih predmeta. Jedan od smerova je Energetski smer, sa sledećim predmetima iz oblasti termotehnike, termoenergetike i procesne tehnike: Pogonski materijali, Termodinamika, Motori SUS I, Toplotna postrojenja, Parni kotlovi, Parne i toplotne turbine, Provetravanje i klimatizacija, Strujno-tehnička merenja i Motori SUS II.

Od 1974. do 1988. godine nije bilo većih promena u nastavnom planu energetskog smera.
Šef Katedre za energetiku od osnivanja, do odlaska u penziju 1988. godine, bio je  Prof. dr Miodrag Rusić. U ovom periodu članovi Katedre za energetiku, koji su realizovali programe predmeta iz oblasti termotehnike, termoenergetike i procesne tehnike, postali su: Mladen Stojiljković, asist. pripr. (1975. god.), Aleksandar Stefanović, asist. pripr. (1976. god.), Bratislav Blagojević, asist. pripr. (1976. god.), Velimir Stefanović, asist. pripr. (1986. god.) i Gordana Stefanović, asist. pripr. (1988. god.).

Razvoj novih naučnih disciplina i kadrovsko jačanje dovode do podele Katedre za energetiku, 1988. godine, na dve katedre: Katedre za termoenergetiku i Katedre za hidroenergetiku. Prvi šef Katedre za termoenergetiku bio je Prof. dr Slobodan Laković.
Iste godine iz energetskog smera nastaju četiri obrazovna profila, od kojih su tri u okviru Katedre za termoenergetiku: Termoenergetika i termotehnika, Procesno mašinstvo i Motori i motorna vozila. Studenti su se opredeljivali za obrazovni profil nakon treće godine studija. Za razliku od obrazovnih profila Termoenergetika i termotehnika i Procesno mašinstvo, koji su realizovani u periodu do 2004. godine, za obrazovni profil Motori i motorna vozila nije bilo zainteresovanih studenata. Pored zajedničkih obaveznih predmeta (Pogonski materijali, Termodinamika, Toplotna postrojenja, Motori SUS I, Tehnika hlađenja i Tehnika merenja) vodeći predmeti na obrazovnom profilu Termoenergetika i termotehnika bili su: Termodinamika II (Prostiranje toplote i mase), Parni kotlovi, Grejanje i toplifikacija, Toplotne turbomašine, Termoenergetska postrojenja i Provetravanje i klimatizacija, a na obrazovnom profilu Procesno mašinstvo: Osnovi procesne tehnike, Hemijska termodinamika, Toplotni i difuzioni aparati, Industrijske peći i sušare, Mehaničke i hidromehaničke operacije i Hidromehanika mešavina.

U ovom periodu nastavlja se kadrovsko jačanje Katedre: mr Dragoljub Živković, asist. (1989. god.), Branislav Stojanović, asist. pripr. (1990. god.), Mića Vukić, asist. pripr. (1990. god.), Ivan Stojanović, asist. pripr. (1992. god.), Dejan Mitrović, saradnik (1994. god.), Jelena Janevski, saradnik (1994. god.), Boban Nikolić, saradnik (1994. god.), Goran Vučković, saradnik (1997. god.), Mirjana Laković, asist. pripr. (2000. god.), Predrag Živković, istraž. pripr. (2001. god.), Dragan Kuštrimović, istraž. pripr. (2001. god.), Mirko Stojiljković, istraž. pripr. (2005. god.) i Marko Ignjatović, istraž. pripr. (2005. god.).

Krajem prošlog veka, ministri obrazovanja dvadeset devet evropskih zemalja, potpisivanjem Bolonjske deklaracije, otpočeli su proces reforme svojih univerziteta u cilju stvaranja evropskog prostora visokog obrazovanja. Prihvatanjem Bolonjske deklaracije u Srbiji je usledila reforma visokog obrazovanja. U nastavne planove Mašinskog fakulteta u Nišu uvode se obrazovni profili sa jednim ili više smerova. Uvode se trogodišnje, četvorogodišnje i petogodišnje studije. Školske 2004/05. godine Katedre za Termoenergetiku i Hidroeneregtiku formiraju obrazovni profil Energetika i procesna tehnika sa četiri smera: Energetika, Termotehnika i termoenergetika, Hidroenergetika i Procesna tehnika. Osnovna karakteristika uvedenih smerova je veliki broj izbornih predmeta sa ranijih poslediplomskih-magistarskih studija iz pojedinih užih naučnih oblasti energetike i procesne tehnike. Po ovom nastavnom planu i programu studirale su, na petogodišnjim studijama, tri generacije studenata na Energetskom smeru. Šef Katedre za Termoenergetiku u periodu 2001.- 2005. god., bio je Prof. dr Gradimir Ilić. Po zamisli članova Katedre za Hidroenergetiku i Termoenergetiku te studije su trebale biti master studije.

Prema Statutu Mašinskog fakulteta iz 2006. godine Katedra za Termoenergetiku prerasta u Katedru za termotehniku, termoenergetiku i procesnu tehniku, a šef Katedre u tom periodu bio je Prof. dr Nenad Radojković. Saglasno Zakonu o Visokom obrazovanju iz 2006. godine, koji u potpunosti implementira Bolonjsku deklaraciju koju je naša zemlja potpisala 2003. godine, na Mašinskom fakultetu u Nišu otpočele su pripreme za uvođenje i akreditaciju trostepenih akademskih studija: osnovnih, diplomskih i doktorskih studija. Školske 2007/08. godine upisana je prva generacija studenata na osnovnim akademskim studijama u trogodišnjem trajanju. Nastavnici i saradnici sa Katedre za termotehniku, termoenergetiku i procesnu tehniku angažovani su za realizaciju obaveznih predmeta: Primenjena termodinamika i mehanika fluida, Toplotna postrojenja i Strujno-tehnička merenja i grupe izbornih predmeta: Osnove grejne tehnike, Osnove procesne tehnike, Osnove gasne tehnike, Zaštita životne sredine i održivi razvoj, Osnove tehnike hlađenja, Toplotne operacije i aparati, Obnovljivi izvori energije, Cevni vodovi, Mehaničke i hidromehaničke operacije, Termoenergetska postrojenja, Sušare i Odabrana poglavlja iz oblasti energetike i procesne tehnike na usmerenju Energetika i procesna tehnika.

Šef Katedre u periodu od 2007.- 2010. god., bio je Prof. dr Dragoljub Živković.
Školske 2007/08. godine upisana je prva generacija studenata na doktorskim akademskim studijama u trogodišnjem trajanju na Studijskom programu Energetika i procesna tehnika. U fazi akreditacije doktorskih akademskih studija 2008. godine, studijski programi doktorskih studija čija realizacija je otpočela 2007. godine prerasli su u Studijski program Mašinsko inženjerstvo. U okviru ovog studijskog programa članovi Katedre za termotehniku, termoenergetiku i procesnu tehniku realizuju programe predmeta iz uže naučne oblasti Energetika i procesna tehnika.

Školske 2010/11. godine upisana je prva generacija studenata na akreditovanom akademskom studijskom programu Mašinsko inženjerstvo diplomskih (master) studija u dvogodišnjem trajanju, koji se realizuje u okviru pet modula. Jedan od modula, koji su kreirale i koji realizuju dve katedre Mašinskog fakulteta Univerziteta u Nišu: Katedra za termotehniku, termoenergetiku i procesnu tehniku i Katedra za hidroenergetiku, je modul Energetika i procesna tehnika.
Usmerenje - modul Energetika i procesna tehnika, kao skup više oblasti mašinskog inženjerstva, predstavlja bazu za razvoj celokupne privrede jednog modernog društva.

Osnovna svrha usmerenja Energetika i procesna tehnika je sticanje naučno-stručnih znanja, kao i veština u oblasti termotehnike, termoenergetike, hidrotehnike, hidroenergetike, procesnog mašinstva i zaštite životne sredine.

Osnovni cilj usmerenja Energetika i procesna tehnika je upoznavanje studenata sa teorijskim i praktičnim principima rada, metodama proračuna, projektovanja i eksploatacije savremenih postrojenja u oblasti: termoenergetike (procesi i postrojenja za transformaciju primarne toplotne energije u druge oblike energije, parni kotlovi, toplotne turbomašine, proučavanje i razvoj alternativnih izvora energije, racionalna potrošnja energije i dr.), hidroenergetike (hidroenergetska postrojenja, konstrukcija i izbor pumpi, vodnih turbina i ventilatora, kompresori, uljna hidraulika i pneumatika, hidromašinska oprema, sistemi vodosnabdevanja), termotehnike (prenos toplote i mase jedno i višefaznih strujanja, konstrukcija termotehničkih aparata i uređaja, postrojenja za klimatizaciju, grejanje, hlađenje i dr.) i procesne tehnike (toplotni, difuzioni i hemijski procesi, toplotni i difuzioni aparati, peći, sušare i drugi uređaji procesne industrije).

Na usmerenju Energetika i procesna tehnika studenti se osposobljavaju za rešavanje problema: projektovanja i razvoja termoenergetskih, hidroenergetskih i termotehničkih postrojenja, kao i postrojenja procesne tehnike i zaštite životne sredine; konstruisanja mašina, aparata i uređaja iz oblasti termoenergetike, hidroenergetike, termotehnike i procesne tehnike; proizvodnje i eksploatacije termoenergetskih, hidroenergetskih, termotehničkih i procesnih postrojenja; merenja termo-strujnih parametara radnih fluida; poboljšanja efikasnosti energetskih i procesnih sistema, kao i mašina, uređaja i opreme koja ulazi u njihov sastav.

Pored disciplina usmerenja Energetika i procesna tehnika, nastavnici i saradnici Katedre pokrivaju i nastavu na obaveznim predmetima osnovnih akademskih studija na studijskom programu Mašinsko inženjerstvo: Tehnički materijali (deo Pogonski materijali) i Termodinamika, kao i nastavu na nekoliko predmeta na usmerenju Saobraćajno mašinstvo, transport i logistika. Nekoliko nastavnika sa Katedre za termotehniku, termoenergetiku i procesnu tehniku trenutno je angažovano za realizaciju nastave na Mašinskom fakultetu u Kraljevu i Građevinsko-arhitektonskom fakultetu u Nišu. Članovi Katedre su izvodili nastavu dugi niz godina na Tehnološkom fakultetu u Leskovcu. Laboratorijske vežbe iz predmeta usmerenja danas se odvijaju u Laboratoriji za termotehniku, Laboratoriji za pogonske materijale i Laboratoriji za motore i motorna vozila.

Katedru danas čini 10 nastavnika i 8 saradnika sa punim radnim vremenom:

dr Gradimir Ilić, red. prof.
dr Aleksandar Stefanović, red. prof.
dr Mladen Stojiljković, red. prof.
dr Bratislav Blagojević, red. prof.
dr Dragoljub Živković, red. prof.
dr Velimir Stefanović, vanr. prof.
dr Branislav Stojanović, vanr. prof.
dr Mića Vukić, vanr. prof.
dr Gordana Stefanović, doc.
dr Jelena Janevski, doc.
dr Dejan Mitrović, asist.
dr Mirjana Laković, asist.
mr Boban Nikolić, asist.
mr Goran Vučković, asist.
mr Predrag Živković, asist.
mr Dragan Kuštrimović, asist.
Mirko Stojiljković, asist.
Marko Ignjatović, asist.

Šef Katedre od 2010. godine je Prof. dr Mića Vukić.
Uvaženi nastavnici i saradnici koji su radni vek proveli na Katedri za termotehniku, termoenergetiku i procesnu tehniku, danas u penziji su: Prof. dr Ljubica Ćojbašić, Prof. dr Slobodan Laković, Prof. dr Nenad Radojković, mr Petar Radulović i mr Stevan Smiljanić. Nažalost, po odlasku u penziju preminuo je Prof. dr Miodrag Rusić, a neposredno pre odlaska u penziju preminuo je Prof. dr Radomir Mihajlović, koji su 1966/67. godine, sa tada mladim asistentima        ing. Nenadom Radojkovićem i ing. Ljubicom Ćojbašić, postavili temelje razvoja Katedre za termotehniku, termoenergetiku i procesnu tehniku.
Razvoj Katedre za termotehniku, termoenergetiku i procesnu tehniku, u prethodnom periodu, pomogli su uvaženi profesori sa srodnih katedri Mašinskih fakulteta u Srbiji.

Oblasti naučnog i istaživačkog rada

Nastavnici i saradnici Katedre za termotehniku, termoenergetiku i procesnu tehniku, samostalno ili u saradnji sa drugim naučnim i stručnim organizacijama iz zemlje i inostranstva usmerili su istraživanja, u prethodnom periodu, na fundamentalne procese i probleme prostiranja toplote i mase, kao i na procese u termoenergetskim i termotehničkim aparatima i uređajima, na razvojna istraživanja u okviru naučno-istraživačkih i razvojnih projekata kao i na atestaciona istraživanja i ispitivanja. Naučni i istraživački rad obavlja se iz sledećih oblasti:

- energetska i eksergetska analiza termoenergetskih postrojenja,
- nestacionarni režimi rada termoenergetskih postrojenja,
- kontrola ekonomičnosti, odnosno pogonsko bilansiranje, parnih blokova termoelektrana,
- optimizacija termoenergetskih procesa i sistema,
- optimizacija pogonskih uslova kondenzacije radi smanjivanja gubitaka u kondenzacijskom delu parnih blokova termoelektrana,
- kombinovana proizvodnja energije (električne energije i toplote),
- iskorišćenje otpadne toplote kondenzacije parnih blokova,
- proračun naponskih stanja i utroška radnog veka parnih turbina,
- analiza uticaja termoenergetskih objekata na okolinu,
- mogućnost primene toplotne pumpe u sprezi sa termoenergetskim postrojenjem,
- povećanje energetske efikasnosti u sistemima za grejanje, ventilaciju i klimatizaciju,
- prenos toplote kroz omotač zgrade,
- racionalno korišćenje energije u sistemima daljinskog snabdevanja toplotom,
- energetske analize toplifikacije iz termoenergetskih objekata,
- povećanje energetske efikasnosti u rashladnim instalacijama i toplotnim pumpama,
- prostiranje toplote i mase u poroznom i fluidizovsnom sloju,
- višefazna strujanja,
- modeliranje fenomena dvofaznih strujanja tečnosti i gasova,
- numeričke simulacije termo-strujnih procesa,
- razvoj postupaka i postrojenja za zaštitu životne sredine,
- razvoj tehnologija za efikasno korišćenje biomase i čvrstog komunalnog i industrijskog otpada,- istraživanje mogućnosti odsumporavanja dimnih gasova aditivnim postupkom.

Pomenute teme bile su osnova za izradu više doktorskih disertacija i magistarskih radova na Katedri. Ova istraživanja realizovana su u okviru naučno-istraživačkih projekata finansiranih od strane Ministarstva nauke Republike Srbije i međunarodnih fondacija ili direktno za potrebe privrede. Realizovano je više projekata iz oblasti tehnološkog razvoja i nacionalnog programa energetske efikasnosti i nacionalnog programa voda:

- Numerička i eksperimentalna simulacija rada sistema rashladne vode kondenzatora u cilju povećanja energetske efikasnosti termoelektrana,
- Simulacija procesa u sistemu turbina – kondenzator u cilju poboljšanja performansi u TE Kostolac,
- Istraživanje i definisanje optimalnih parametara energetsko procesnih sistema u industriji,
- Razvoj nove generacije solarnih prijemnika za oblast nisko i srednje temperaturne konverzije sunčevog zračenja u toplotu i primena na prototipove,
- Razvoj nove generacije energetski efikasne građevinske stolarije sa drvenim, aluminijum-drvo ramovima,
- Intelegentni sistemi za praćenje dinamike termičkog ponašanja javnih objekata,
- Novi način projektovanja i izvođenja sistema centralnog grejanja u velikim stambenim i poslovnim objektima sa velikim brojem vlasnika,
- Primena savremenih tehnologija za merenje, upravljanje i centralni nadzor utrošene toplotne energije u sistemima daljinskog grejanja,
- Intelegentno adaptivno upravljanje sistemima toplifikacije,
- Primena vizuelizacije i automatizacije na energetske i proizvodne procese u cilju racionalnog gazdovanja energijom u duvasnskoj industriji,
- Analiza raspoloživih tehnologija i opreme za proizvodnju i korišćenje briketa i peleta, i mogućnosti njihovog korišćenja kao zamene za korišćenje električne energije za grejanje,
- Razvoj predložišta i kotlova za sagorevanje peleta,
- Razvoj energetski efikasnih izmenjivača toplote i materije primenom savremenih numeričkih i eksperimentalnih metoda,
- Razvoj familije razmenjivača toplote vazduh – vazduh,
- Razvoj tehnologije prerade i asortimana proizvoda na bazi silikatnih, alumosilikatnih i karbonatnih mineralnih sirovina,
- Razvoj ekspertskog sistema za kvantifikovanje emisije gasova sa efektom staklene bašte i njihovo redukovanje iz izvora u naseljenim mestima Republike Srbije,
- Studija efikasnosti termoenergetskog bloka na zemni gas, itd.
 
Više nastavnika i saradnika sa Katedre angažovano je na projektima koji se rade na drugim katedrama Mašinskog fakulteta u Nišu.

Na Katedri za termotehniku, termoenergetiku i procesnu tehniku vrše se ekspertize i veštačenja, izrađuju se elaborati i studije i vrši se projektovanje, kao i revizije, recenzije i nadzori, odnosno konsalting usluge u oblastima termotehnike, termoenergetike i procesne tehnike. Pored toga, vrše se ispitivanja uređaja, aparata i sistema: izmenjivača toplote, grejnih tela, kotlova na čvrsta, tečna i gasovita goriva, rashladnih tornjeva, solarnih kolektora, akumulatora toplote, goriva i maziva, sudova i instalacija pod pritiskom, kontrola ložnih uređaja, sistema centralnog grejanja, itd.
Naučno-stručni rad nastavnika i saradnika Katedre, individualni i timski, prezentuje se naučno-stručnoj javnosti preko domaćih i inostranih časopisa, kao i učestvovanjem na naučno-stručnim skupovima u zemlji i svetu. Svojim radovima članovi Katedre dali su značajan doprinos razvoju nacionalnog časopisa Thermal Science koji je 2010. godine postao časopis međunarodnog značaja sa značajnim impakt faktorom, kao i domaćim časopisima: Termotehnika, KGH, Procesna tehnika, Facta Universitatis, itd.

Posebno značajna aktivnost članova Katedre, počev od 2005. godine, u saradnji sa Društvom termičara Srbije, ogleda se u organizaciji Simpozijuma termičara Srbije – SIMTERM sa pratećom izložbom opreme i dostignuća pod sloganom Energetika - Efikasnost - Ekologija, kao i u organizaciji Konferencije pod nazivom Održivi razvoj i klimatske promene. Takođe, značajno je učešće članova Katedre u organizaciji Kongresa KGH i drugih nacionalnih skupova.

U toku 2008. godine završen je projekat prekvalifikacije oficira PRISMA u čijoj realizaciji je učestvovao veliki broj nastavnika i saradnika sa Katedre.

Saradnja sa naučnim institucijama

Katedra za termotehniku, termoenergetiku i procesnu tehniku ima dugogodišnju saradnju sa srodnim katedrama na fakultetima u Srbiji i inostranstvu, a posebno sa Mašinskim fakultetima u Beogradu, Kragujevcu, Novom Sadu, Kraljevu, Skoplju, Podgorici, Istočnom Sarajevu, Banjoj Luci, Zagrebu, Sofiji, Siegenu i Minhenu, kao i sa Elektronskim, Građevinsko-arhitektonskim, Tehnološkim, Fakultetom zaštite na radu i ostalim fakultetima Univerziteta u Nišu.

Na ovom mestu posebno treba istaći realizaciju većeg broja naučno-istraživačkih projekata u saradnji sa drugim fakultetima Univerziteta u Nišu:
- Razvoj i ispitivanje rotirajućeg hibridnog kolektora sa koncentrisanim sunčevim zračenjem,
- Razvoj sistema i uređaja za povećanje energetske efikasnosti u domaćinstvima,
- Postupak za izračunavanje i eksperimentalno određivanje energetske efikasnosti za zgrade na lokacijama Niša,
- Razvoj kotlova i ložišta snage od 200 kW do 2 MW za sagorevanje balirane slame u letu dezintegrisanjem bala,

odnosno, u saradnji sa Laboratorijom za termotehniku Instituta za nuklearne nauke Vinča:
- Istraživanje komplementarnih potencijala za izgradnju vetroelektrana u opštinama Istočne Srbije,
- Istraživanje tehnoekonomskih potencijala proizvodnje električne energije vetrogeneratorima na lokaciji TE Kostolac,
- Industrijska primena tehnologije modeliranja i numeričke simulacije procesa u energetski efikasnim uređajima i sistemima.

Poseban akcenat u naučno-istraživačkoj aktivnosti stavljen je na realizaciju međunarodnih projekata:
- Computational Engineering in Thermo Fluid Dynamics and Energy Techniques (Stability Pact for South Eastern Europe: DAAD Special Programme Academic Reconstruction),
- BioforEnergy “Foster Development of Agro-Energetic Chain Models through cross-border cooperation and knowledge”, (Adriatic New Neighbourhood Programme INTERREG/CARDS-PHARE, European Agency for Reconstruction).
- GLOBE: Good Practice Guidelines and Legislation Reform on Interdisciplinary Postgraduate Studies in Built Environment Engineering (An European Union TEMPUS Project).

Počev od 2000. godine treba istaći saradnju Katedre sa Institutom za mehaniku fluida i termodinamiku Univerziteta u Siegenu, odnosno sa Departmanom za hidroaerodinamiku i hidraulične mašine Tehničkog Univerziteta u Sofiji. Saradnja sa pomenutim institucijama ogledala se, pored realizacije zajedničkih projekata, u organizaciji većeg broja međunarodnih godišnjih seminara, studentskih kurseva i letnjih akademija iz oblasti prostiranja toplote i mase.
Više nastavnika i saradnika sa Katedre u prethodnom periodu obavilo je naučno-stručne boravke u inostranstvu (Nemačka, Japan, Austrija, Italija, itd.).
Jedan broj članova Katedre su članovi ASHRAE, SMEITS-a, Društva termičara Srbije, ...

Najznačajnije publikacije profesora sa Katedre su:

1. Branislav Stojanović, Jelena Janevski, Praktikum iz parnih kotlova, Mašinski fakultet u Nišu, 2009.
2. Nenad Radojković, Gradimir Ilić, Mića Vukić, Zbirka zadataka iz termodinamike, Grafika GALEB, Niš, 2007.
3. Aleksandar Stefanović, Preporuke i smernice pri ugradnji uređaja za pogon vozila na komprimovani prirodni i tečni naftni gas, Mašinski fakultet, Niš, 2007.
4. Dragoljub Živković, Hidromehanika mešavina, Mašinski fakultet u Nišu, 2003.
5. Aleksandar Stefanović, Motori sa unutrasnjim sagorevanjem- istorijat motora, Mašinski fakultet, Niš, 2001.
6. Aleksandar Stefanović, Dizel motori sa gorivom na bazi biljnih ulja, Mašinski fakultet, Niš, 1999.
7. Dragoljub Živković, Živan Spasić, Dejan Mitrović, Toplotne turbomašine - Zbirka rešenih zadataka, Studentski kulturni centar, Niš, 1998.
8. Dragoljub Živković, Dragica Milenković, Šefik Bajmak, Toplotne turbomašine, Univerzitet u Prištini, 1997.
9. Gradimir Ilić, Nenad Radojković, Ivan Stojanović, Termodinamika II-Prostiranje toplote, Mašinski fakultet u Nišu, 1996.
10. Aleksandar Stefanović, Relja Aković, Motori sa unutrasnjim sagorevanjem, Repetitorijum, Mašinski fakultet Niš i 14. oktobar Kruševac, 1996.
11. Ružica Cvetković, Nenad Radojković, Hemijsko-inženjerska termodinamika (zbirka), Univerzitet u Nišu, 1996.
12. Ljubica Čojbašić, Pogonski matrerijali - Industrijska voda, SKC Niš, 1994.
13. Bojan Đorđević, Vladimir Valent, Slobodan Šerbanović, Nenad Radojković, Termodinamika i termotehnika - priručnik, Građevinska knjiga, Beograd, 1989.
14. Bojan Đorđević, Valent Vladimir, Nenad Radojković, Termodinamika i termotehnika - priručnik, Građevinska knjiga, Beograd, 1989.
15. Miodrag Rusić, Petar Radulović, Aleksandar Stefanović, Proračun i konstrukcija delova i sklopova motora sa unutrasnjim sagorevanjem, Mašinski fakultet, Niš, 1984.
16. Bojan Đorđević, Vladimir Valent, Nenad Radojković, Zbirka zadataka iz termodinamike i termotehnike, Tehnološko-metalurški fakultet, Beograd, 1982.
17. Nenad Radojković, Gradimir Ilić, Zbirka ispitnih zadataka iz termodinamike i termotehnike, Mašinski fakultet, Niš, 1981.
18. Slobodan Laković, Toplotna postrojenja, Univerzitet u Nišu, 1975.
19. Miodrag Rusić, Motori sa unutrašnjim sagorevanjem, Mašinski fakultet, Niš, 1970.